Opdrachtgevers zijn de laatste jaren vaak geconfronteerd met (te) lage inschrijvingen. Dat leidde in de uitvoering tot vervelende discussies, soms uitmondend in arbitrage, of tot schade doordat een uitvoerende partij failliet ging. Soms ondanks dat er vooraf nauwkeurig gekeken werd naar solvabiliteit en garanties van de hoofdaannemer. Het heeft ons vaak verbaasd hoe makkelijk bij aanbestedingen aannemers werken aannamen onder het budget en grote kortingen gaven op hun inkoop. Opdrachtgevers moeten zich bewust zijn dat dit in de komende jaren niet meer zal gebeuren. We hebben nu een omslagpunt bereikt, want bij veel aannemers en onderaannemers is de rek er uit. De afgelopen jaren was het meer een gevecht om te overleven, goede bedrijfsresultaten bleven uit en dat heeft zijn tol geëist.
Als we kijken naar de aanbestedingsresultaten van het afgelopen jaar mogen we vaststellen dat er met lage winstmarges is ingeschreven. Lonen en materiaalkosten zijn weinig of nauwelijks gestegen, mede dankzij de lage olieprijzen die duidelijk hebben doorgewerkt in lagere productie- en vervoerkosten. In 2015 heeft dit geleid tot vrij stabiele bouwprijzen. Er werd nog steeds zeer laag ingeschreven, maar in het laatste kwartaal was al een kentering te zien en stegen de inschrijfsommen merkbaar. Dit jaar moeten we dan ook rekening houden met hogere bouwprijzen. Er is meer bouwvolume, met name in de woningbouw rond en in de grote steden. Verder zijn de bedrijven door de vele reorganisaties afgeslankt en koersen ze nu meer op zekerheid, meer focus op hun specialisme en minder risico’s. Door de verminderde capaciteit in de markt zijn ook de productvoorraden geslonken en gaat men pas produceren als er vraag is. De gevolgen zijn nu al te merken door lange levertijden.
Door de crisis is er ook een tekort ontstaan aan gekwalificeerd personeel. We zien een duidelijke toename bij uitzendorganisaties en er wordt weer een beroep gedaan op de groeiende groep van ZZP’ers, die graag aan de slag wil en die de flexibele schil vormt van veel bouwbedrijven. Er is duidelijk nog een afwachtende houding te bespeuren in het aannemen van mensen in een vast dienstverband. Opdrachtgevers moeten anno 2016 rekening houden met een aanzienlijke bouwkostenstijging, zeker in de Randstad en de 5 grootste stedelijke regio’s waar nu al een capaciteitstekort dreigt. We kunnen nog steeds goed en concurrerend bouwen als we maar bij elk project voldoende aandacht en tijd besteden aan het vinden van de juiste aannemer.
Om tegenvallers te voorkomen zijn een goede inkoopstrategie en een grondige marktverkenning van het grootste belang voordat u prijzen gaat opvragen. Dit houdt tevens in een analyse maken van de risico’s en zoeken naar de benodigde specialismes in de markt om bepaalde projectspecifieke problemen te kunnen aanpakken. De verkeerde aanpak is om alle risico’s bij de uitvoerende partijen neer te leggen of bij een hoofdaannemer die zegt alles wel in huis te hebben; de praktijk leert dat daarmee de inkoopmarkt wel erg klein wordt en weinig concurrentie toelaat voor kleinere, meer regionaal gebonden bouwbedrijven. Ook de hoofdaannemer moet specialisme inkopen, zeker op het gebied van duurzaamheid en installatietechniek. Hij zal hier de nodige coördinatiekosten en opslagen over rekenen en de afstemming-, en inkooprisico’s worden zeker verrekend in zijn aanbieding.
U moet overtuigd zijn dat de geselecteerde aannemer tijd, capaciteit, kwaliteit en specialistische kennis in huis heeft om voor uw project de beste prijs en oplossingen te bedenken. De laagste aanbieding hoeft niet altijd de beste te zijn. Kijk ook zorgvuldig naar de werkplanning, plan van aanpak en de referenties van eerder opgeleverd werk. De kostendeskundige wordt steeds meer een contractmanager die ook de markt verkent en zorgt dat tussen alle te contracteren partijen en disciplines geen gaten of overlappen zitten en alle grijze gebieden en risico’s zijn afgedekt. Verder vormen goede wederzijdse informatie, communicatie en vertrouwen de basis voor het welslagen van uw project.
